1501000 «Ауыл шаруашылығы техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу»

Мамандық атауы

Мамандығы: 1501000 «Ауыл шаруашылығы техникасына қызмет көрсету және жөндеу»

Бiлiктiлiгi: 150102 2 — «Машина мен механизмдердi пайдалану және жөндеу шеберi»

Ұқсас мамандықтар

Слесарь-жөндеушi, техник-механик, ауыл шаруашылық өндiрiсiндегi тракторшы-машинисi

Мамандықтың жiктелуi

Мамандық «Адам-Техника» түрiне жатады. Кәсiптiң бұл түрi қызметкерден көрнекi-бейнелi ойлауды, кеңiстiктiк түсiнiктердi, техникалық хабардарлықты және ойлауды, жақсы қозғалыс дағдыларын, ептiлiктi жоғары деңгейде дамытуды талап етедi.

Еңбек пәнi бойынша мамандық түрi: негiзгi қызметi ауыл шаруашылығы машиналары мен механизмдерiне диагностика, техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүргiзумен байланысты.

Мақсаты бойынша мамандық түрi: ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарын пайдаланумен техникалық қызмет көрсету және жөндеу үдерiсiмен байланысты мамандық.

Еңбек құралдары бойынша мамандық түрi: қолмен, механикаландырылған.

Еңбек жағдайлары бойынша мамандық түрi: ашық ауадағы және жабық үй-жайлардағы жұмыс (шеберханалар, ТҚКС)

Мамандық класы: орындаушылық класс, шешiмдi орындаумен, берiлген үлгi бойынша жұмыспен, бар ережелер мен нормативтердi, нұсқауларды сақтаумен, мәселелердi шешуге таптаурын амалмен байланыстыс. Көп жағдайда осы кластағы мамандық: жоғары бiлiмдi талап етпейдi.

Мамандықтың сипаттамасы

Машиналар мен механизмдердi пайдалану және жөндеу шеберi — кең профильдi, тракторларға, комбайндарға және ауылшаруашылық машиналарға, жабдықтарға техникалық қызмет көрсетудi, құрастыру қондырғылары мен механизмдерiн орнатуды және реттеудi, машиналардың техникалық диагностикасын жүзеге асыратын бiлiктi жұмысшы. Қозғалтқыш пен шассиге жеке құрастыру қондырғыларын бөлшектеу және монтаждау үшiн машина компоненттерiнiң ақаулықтарының себептерiн анықтау және жою. Бөлшектердi слесарлық өңдеу, қиыстыру және құрастыру бiрлiктерi мен механизмдерiн құрастыру және реттеу сапасын тексеру.

Техникалық қызмет көрсету — бұл машиналарды пайдалану, сақтау және тасымалдау кезiнде олардың жұмыс қабiлеттiлiгiн немесе жақсы күйiн сақтау бойынша жұмыстар жиынтығы.

Техникалық қызмет көрсету — бұл машиналарды пайдалану, сақтау және тасымалдау кезiнде олардың жұмыс қабiлеттiлiгiн немесе жақсы күйiн сақтау бойынша жұмыстар жиынтығы.

Маманның жеке сипаттамаларына қойылатын талаптар

• Сенсорлық жады;
• Қол саусақтарының үлкен қозғалысы;
• Қозғалысты жақсы үйлестiру;
• Жылдам реакция;
• Көңiл бөлу;
• Тәртiптiлiк;
• Бақылаушылық;
• Жұқа бұлшықет және есту сезiмталдығы;
• Қарқынды шынықтыру еңбек, бiр мезгiлде шынықтыру төзiмдiлiктi, дәлдiк пен ұқыптылықты талап етедi.

Медициналық қарсы көрсетiмдер

• Көру мүшелерiнiң ауруы;
• Аяқ-қолдың ревматизм аурулары;
• Қол саусақтарының деформациясы;
• Психика мен жүйке жүйесiнiң бұзылуы.

Кәсiби дайындыққа қойылатын талаптар

• Машиналар мен механизмдердi пайдалану және жөндеу шеберi бiлу тиiс:
• Тракторлардың, өздiгiнен жүретiн шасси мен автомобильдердiң мақсаты, типi және жүрiс бөлiгiнiң құрылғысы бойынша жiктелуi;
• Тракторлардың тарту кластары;
• Трактор мен автомобильдiң негiзгi бөлiктерi, қозғалтқыштардың жiктелуi, қозғалтқыштардың негiзгi механизмдерi мен жүйесi, олардың тағайындалуы, тракторлардың, атвомобильдердiң қозғалтқыштарының қысқаша техникалық сипаттамасы, бензиндi және дизельдi қозғалтқыштардың жұмыс циклдары;
• Бензин және дизель қозғалтқыштарының нақты және теориялық циклi;
• Индикатор диаграммалары;
• Қисық-шатун механизмдерiнiң түрлерi;
• Қозғалтқыш жұмысы кезiнде пайда болатын күш, газ қысымының күшi мен инерция күшi, КШМ-ға әсер ететiн жиынтық күштер мен сәттер;
• Қозғалтқыштың негiзгi механизмдерi мен жүйелерiнiң құрылғылары мен жұмыстары, бөлшектердiң мақсаты, оларды өңдеу материалдары;
• Автомобильдер мен тракторлардың электр жабдықтарының жалпы құрылымы, жұмыс принципi;
• Автомобильдер мен тракторларды дайындау және оларды пайдалану ережесi, техникалық қызмет көрсету және жөндеу ережесi;
• Тракторлар мен автомобильдердiң электр жабдықтарының техникалық жай-күйiн тексеру ережесi;
• Трансмиссия механизмдерiнiң мақсаты, конструкциясының ерекшелiктерi және типтерi;
• Беру дәйектiлiгiнiң үлгiлiк кинематикалық схемалары және олардың жұмыс принциптерi, трансмиссияның гидравликалық агрегаттары, олардың артықшылықтары мен кемшiлiктерi, трансмиссияның мақсаты мен жалпы құрылғысы;
• Автомобильдердiң және доңғалақты тракторлардың жүрiс бөлiгiне техникалық қызмет көрсету, шынжыр табанды қозғалтқыш жұмысының принциптерi, шынжыр табанды трактордың жүрiс бөлiгiне техникалық қызмет көрсету, автомобильдер мен тракторлардың тежегiш жүйесiнiң рульдiк басқаруының мақсаты мен құрылымы.

Кәсiби тәуекелдер

• Суық тию және аллергиялық аурулар қаупi;
• Жарақат алу ықтималдығы;
• Талап етiлетiн кәсiптiк бiлiм;
• Машиналар мен механизмдердi пайдалану және жөндеу шеберi болу үшiн техникалық кәсiби бiлiм алу қажет.

Бiлiм беру мекемелер

Мамандық алу жолдары: «Тайынша агробизнес колледжi» КММ, оқыту өндiрiсте (бiлiктiлiк дәрежесiн арттыру үшiн).

Мансаптық өсу

Машиналар мен механизмдердi пайдалану және жөндеу бойынша шебердiң дамуының мүмкiн жолдары-аралас салаларды мамандандыру және игеру.

Кәсiби шеберлiктi шыңдау бағыты бойынша қозғалу: барынша күрделi және жауапты мiндеттердi орындау, өз деңгейiн арттыру, өзiнiң кәсiби бiлiмiн, шеберлiгi мен дағдыларын үнемi жетiлдiру, мамандық шеңберiнде барлық жаңа мамандықтарды меңгеру. Өз деңгейiн арттыра отырып, экономиканың жақсы бiлiмi бар жеке кәсiпорнын ашуға болады.

Уақыт өте келе, еңбек өтiлi мен жұмыс тәжiрибесi бар басшы лауазымға үмiткер болуға болады.

Қолдану саласы

Машина мен механизмдердi пайдалану және жөндеу бойынша бiлiктi шебер халық шаруашылығының көптеген салаларында жұмыс атқара алады.  

• машина жасау зауыттарында (автомобильдердi, тракторларды, ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарын құрастыру бойынша);
• авто шеберханаларында;
• үлкен және шағын кәсiпорындардың гараждарында;
• агроқұрылымдарда.

Еңбек жағдайлары

Машиналар мен механизмдердi пайдалану және жөндеу жөнiндегi бiлiктi шебер арнайы жабдықталған үй-жайда да, ашық алаңдарда да жұмыс iстейдi.

Жұмыс жоғары шынықтыру төзiмдiлiктi, ЖҚҚ қолдануды талап етедi. Машиналар мен механизмдердi пайдалану және жөндеу шеберi айқын және нақты тұжырымдалған мақсаттарды орындайды, стандартты типтiк мiндеттердi шешедi.

1504000 «Фермер шаруашылығы»

Бiлiм беру коды және бейiнi: 1504000 — «Фермер шаруашылығы» (бағдар бойынша)

Мамандығы: 150406 2 — «Ауыл шаруашылық өндiрiсiндегi тракторшы-машинист»

Бiлiктiлiгi: 150408 2 «Автомобиль жүргiзушi»

Ұқсас мамандықтар

Слесарь-жөндеушi, техник-механик, фермер, агроном.

Мамандықтың жiктелуi

Мамандық «Адам-Техника» түрiне жатады. Кәсiптiң бұл түрi қызметкерден көрнекi-бейнелi ойлауды, кеңiстiктiк түсiнiктердi, техникалық хабардарлықты және ойлауды, жақсы қозғалыс дағдыларын, ептiлiктi жоғары деңгейде дамытуды талап етедi. Техникамен жұмыс iстеу адамдарда шығармашылық, жаңашылдық пен жаңа ашылуды талап етедi. Сондықтан техникамен жұмыс iстейтiн адам бiлiмдi, ақпараттандырылған болуы тиiс.

Еңбек пәнi бойынша мамандық түрi: ауыл шаруашылығы машиналары мен тракторларын басқару, техникалық қызмет көрсету және жөндеу, оларды ауыл шаруашылығы дақылдарын өсiру бойынша технологиялық процестерде пайдалану (топырақты өңдеу, мелиорация, химияландыру және т.б.).

Автокөлiкке техникалық қызмет көрсету, жүк-жолаушылар тасымалын жүзеге асыру.

Мақсаты бойынша мамандық түрi: тракторлар мен ауыл шаруашылығы машиналарын басқару және қызмет көрсету процесi; автокөлiк құралдарын еркiн басқару процесi.

Еңбек құралдары бойынша мамандық түрi: қолмен, механикаландырылған.

Еңбек жағдайлары бойынша мамандық түрi: ашық ауадағы жұмыс

Мамандық класы: еңбек сипаты бойынша ауыл шаруашылығы тракторшы — машинист және жүргiзушi кәсiбi берiлген үлгi бойынша ұйымдастырылған бiр үлгiдегi жұмыспен байланысты, стандартталған мiндеттердi шешу кезiнде белгiленген алгоритмдердi нақты орындау, барлық ережелердi,нормативтердi, нұсқаулықтарды толық сақтау.

Мамандықтың сипаттамасы

Тракторшы-машинисi-ауылдық жерлердегi ең көп таралған мамандық. Ол тракторларды (Дөңгелектi және шынжыр табанды) басқарады. Көктемгi-жазғы және күзгi кезеңде тракторшы-машинисi топырақты негiзгi және себу алдындағы өңдеу, егiн егу, егiн жинау жұмыстарын орындауға, сондай-ақ мал шаруашылығы фермалары мен кешендерiне қызмет көрсетуге қатысады.

Ол машиналар мен құралдарды күнделiктi техникалық күтудi жүзеге асырады, ақауларды жояды, тракторлар мен комбайндарда слесарлық-монтаждық операцияларды орындайды, оларды қысқы кезеңде сақтауға дайындайды. Ауыл шаруашылығының тракторшы-машинисi трактордың үздiксiз жұмысын қамтамасыз етедi, тiркеме құралдарының құрылысы мен жұмыс iстеу қағидасын, ұсақ ақауларды анықтау және жою тәсiлдерiн бiледi, жол және көше қозғалысы ережелерiн сақтайды, құрылғылар мен айлабұйымдармен жұмыс жүргiзу жүргiзушi — бұл жеңiл және жүк автомобильдерi, троллейбустар, автобустар, трамвайлар және т.б. кiретiн көлiктiң әртүрлi түрлерiн басқаратын бiлiктi жұмысшы. Жүргiзушi мамандығы өте жауапты, себебi жұмыстың сапалы орындалуына адамдардың өмiрi байланысты.

Кәсiби дайындыққа қойылатын талаптар

• Өте жақсы көру және нақты көлемдi көз өлшегiш
• Қолды жақсы үйлестiру
• Назар аудара бiлу
• Жақсы көру жады
• Шыдамдылық
• Тәртiптiлiк
• Жақсы реакция
• Кеңiстiктiк қи

Медициналық қарсы көрсетiмдер

• Аллергиялық реакциялар
• Жүйке немесе психикалық аурулар
• Созылмалы бронхит
• Дерматологиялық аурулар (экзема)
• Көру, есту, сөйлеу бұзылыстары
• Жүрек-қан тамырлары аурулары

Кәсiби дайындыққа қойылатын талаптар

• Ауыл шаруашылық өндiрiсiндегi тракторшы-машинисi және жүргiзушi бiлуi тиiс:
• Ауыл шаруашылығы машиналары мен тракторларының жұмысын ұйымдастыру және бақылау;
• Тракторлар мен ауыл шаруашылығы машиналарын басқару;
• Техникаларға техникалық қызмет көрсету және ағымдағы жөндеу жүргiзу, қозғалтқыштардың механизмдерi мен жүйелерiн реттеу және баптау;
• Орындалатын механикаландырылған жұмыстарға агротехникалық талаптарды сақтау;
• Ауыл шаруашылығы машиналары мен тракторларының жұмысын ұйымдастыру;
• Агрегаттардың, тораптардың сызбаларын оқу;
• Тракторлар мен ауыл шаруашылығы машиналарына қызмет көрсету техникасын сақтау;
• Қолданылатын тракторлар мен машиналарда қарапайым реттеу операцияларын орындау;
• Тракторлар мен машиналарға техникалық қызмет көрсету және жөндеу жұмыстарын орындау;
• Автомобиль көлiгiнiң жұмысын ұйымдастыру және бақылау;
• Автокөлiктi басқару;
• Жұмыс режимiн сақтау, Орындалатын жұмыстардың сапасын бақылау;
• Автокөлiкке техникалық қызмет көрсету және ағымдағы жөндеу жүргiзу;
• Көлiк құралдарының ең оңтайлы жұмыс режимiн таңдау;
• ЖЖМ қажеттiлiгiн есептеу;
• ЖЖМ пайдалану кезiнде қауiпсiздiк ережелерi мен ҚТ сақтау;
• Автомобильдерге қызмет көрсету техникасын сақтау;
• Автокөлiк жөндеу және техникалық қызмет көрсету.

Қолдану саласы

Тракторшы-машинисi кез келген ауыл шаруашылығы өндiрiсiнде және агроөнеркәсiп кешенiнде жұмыс iстей алады. Жүргiзушi бола отырып, жолаушылар немесе жүк тасымалы талап етiлетiн әр түрлi кәсiпорындарға және компанияларға орналасуға болады. Жүргiзушi гараждарда, тұрақтарда немесе тұрақтарда еңбек ете алады. Көп табыс табуды қаласаңыз, бұл кәсiп адам қоғамдық көлiк және ұйымдар мен жеке тұлғаларға қызмет көрсету парктерiнде кәсiпкерлiк қызметпен айналыса алады.

Еңбек жағдайлары

Ауыл шаруашылығының тракторшы-машинистерi дербес немесе ұжым құрамында жұмыс iстей алады. Iс жүзiнде барлық жұмыс күнi үй-жайлардан тыс өтедi. Жұмыста ауыл шаруашылығының тракторшы-машинистерi қол еңбек құралдарын, арнайы технологиялық жабдықтарды, жануарлар мен өсiмдiктердi күтуге арналған машиналарды пайдаланады. Әдетте, арнайы киiмде жұмыс iстейдi. Қолды қорғау үшiн қолғап қолданылады.

Жүргiзушiнiң жұмыс орны автомобиль кабинасы, сондай-ақ автомобильдi қою және күту жүзеге асырылатын гараж немесе тұрақ болып табылады. Автомобильдi басқару рульдiң, арнайы иiнтiректер мен басқару басқыштарының көмегiмен жүргiзiледi. Жұмыс күнi ұйымның әр түрлi, нақты мiндеттерiне байланысты ұйымдастырылуы мүмкiн (толық жұмыс күнi, жұмыс, нақты сын-қатерлер және т. б.).

Кәсiби тәуекелдер

• Суық тию аурулары
• Травматизм
• Остеохондроз
• Асқазан аурулары (гастрит, жара және т. б.).

Талап етiлетiн кәсiптiк бiлiм

Ауыл шаруашылығының тракторшы-машинисi болу үшiн техникалық кәсiби бiлiм алу қажет.

Жүргiзушi мамандығын кез келген автомектепте алуға болады. Арнайы бiлiм талап етiлмейдi. Алайда жұмыс берушiлер аралас мамандықтар бойынша орта кәсiптiк және жоғары бiлiмi бар қызметкерлердi құптайды.

Бiлiм беру мекемелер

Мамандық алу жолдары: «Тайынша агробизнес колледжi» КММ, оқыту өндiрiсте (бiлiктiлiк дәрежесiн арттыру үшiн).

Мансаптық өсу

Ауыл шаруашылығы өндiрiсiндегi тракторшы-машинистiң және жүргiзушiнiң мансаптық өсуi бiлiктiлiктi арттырумен байланысты. Маман тәжiрибе жинақтап, бригада басшысы болған кезде мансапты дамытудың басқарушылық жолы болуы мүмкiн. Өз дәрежесiн арттыра отырып, экономиканың жақсы бiлiмi бар жеке кәсiпорнын ашуға болады.

Тамақтандыруды ұйымдастыру

Бiлiм беру коды және бейiнi: 0500000 «Сервис, экономика және басқару»

Мамандығы: 0508000 «Тамақтандыруды ұйымдастыру»

Бiлiктiлiгi: 050801 2 «Аспаз»

Оқу түрi: күндiзгi

Оқытудың нормативтiк мерзiмi: негiзгi орта бiлiм негiзiнде 2 жыл 10 ай

Ұқсас мамандықтар

Кондитер, калькулятор, даяшы, бармен, сервис бойынша менеджер.

Кәсiби қызметтiң салалары

Қоғамдық тамақтандыру кәсiпорындары: мейрамханалар, барлар, асханалар, кондитерлiк цехтар, кафелер

Мамандықтың жiктелуi

Еңбек пәнi бойынша мамандық түрi: Аспазшы жартылай фабрикаттарды, тағамдарды және аспаздық бұйымдарды өндiру технологиясын дамытуы, аспаздық өңдеу кезiнде технологиялық операциялардың тәсiлдерi мен реттiлiгiн жетiлдiруi тиiс. Аспаздық өнiмдi өндiру кезiнде санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды және осы өнiмнiң сапасын бағалаудың органолептикалық әдiстерiн бiлу және сақтау. Тағамдарды дайындау кезiнде рецептуралар жинағын және технологиялық карталарды қолдана бiлу. Технологиялық жабдықтың жұмыс принциптерi мен пайдалану ережелерiн бiлу, сондай-ақ тиiстi жабдықтар мен мүкәммалды қолдана отырып, өнiмдi жылумен аспаздық өңдеу тәсiлдерi туралы бiлiмдi меңгеру. Шикiзаттың тауартану сипаттамасын бағалай бiлу, жақсы жады болу және физикалық шыдамды болу.

Мақсаты бойынша мамандық түрi: түрлендiргiш

Еңбек құралдары бойынша мамандық түрi: қолмен, механикаландырылған.

Еңбек жағдайлары бойынша мамандық түрi: күрделiлiгi орташа.

Мамандық класы: орындаушылық (еңбек сипаты бойынша аспазшы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер сақталған жағдайда технологиялық карталар бойынша өндiрiлетiн аспаздық өнiмге белгiленген стандарттарды сақтай отырып мiндеттердi орындауды көздейдi).

Мамандықтың сипаттамасы

Аспаз — бұл шикiзатты механикалық аспаздық өңдеу процесiмен, тағамдарды және аспаздық өнiмдердi жылумен аспаздық өңдеу тәсiлдерiмен әзiрлеумен айналысатын, порционирлеудi, жаппай сұраныстағы тағамдарды таратуды орындайтын, дайын тағамның сапасын анықтайтын, өндiрiстiк цехтарда жұмыс орындарын ұйымдастыратын, шығармашылықпен жұмыс iстейтiн, көркемдiк және кәсiби дәм, қиял, ұқыптылық танытатын, сапалы жұмыс iстейтiн, жұмыс уақытын жоспарлайтын бiлiктi маман.

Маманның жеке ерекшелiктерiне қойылатын талаптар

Аспаз жауапкершiлiк, тәртiп, ұқыптылық, шыдамдылық, төзiмдiлiк, мәдениет сияқты жеке қасиеттерге ие болуы керек.

Аспаздың кәсiби маңызды қасиеттерiне жатады:

• Жақсы денсаулық;
• Көркем дәм мен қиял
• Жақсы көру;
• Кәсiби дәмi;
• Ұқыптылық;
• Кәсiби дағдылары;
• Кәсiби этика нормалары;
• Зейiндiлiк;
• Сақ болу;
• Жақсы жады;
• Жылдам реакция.

Медициналық қарсы көрсетiмдер

• Тiрек-қимыл аппараты, көру, есту функцияларының бұзылуы;
• Психикалық аурулар;
• Естен танудан болатын аурулар;
• Суыққа бейiмдiлiк;
• Зиянды әдеттер: алкоголь, темекi шегу және т. б.

Кәсiби дайындыққа қойылатын талаптар

Аспаз болуы тиiс:

• Шикiзатты: көкөнiстердi, жарма, ет және балық өнiмдерiн механикалық кулинарлық өңдеу ережесi (көкөнiстер мен көктердi жуу, тазалау, кесу, еттi, балықты ерiту, жабайы құстарды тазарту, құсты толтыру тәсiлдерi).
• Картопты, көкөнiстердi, саңырауқұлақтарды, жармаларды, макарон өнiмдерiн, котлет массасынан жасалған жартылай фабрикаттарды өңдеудiң түрлерi, қасиеттерi, аспаздық мәндерi.
• Өнiмнiң сапалылығын анықтау белгiлерi.
• Жылумен өңдеуге дайындық бойынша операцияларды орындау ережелерi, тәсiлдерi және жүйелiлiгi.
• Технологиялық жабдықтың, өндiрiстiк Мүкәммалдың, салмақ өлшеу аспаптарының, ыдыстың мақсаты және пайдалану ережесi, оны күту ережесi.
• Азаматтың және тұтынушының құқықтары мен мiндеттерi.

Еңбек жағдайлары

Аспаз қоғамдық тамақтандырудың өндiрiстiк цехтарында төмен және жоғары температурада жұмыс iстейдi. Жұмысқа тиiстi құрал-жабдықтарды, құрал-саймандарды, құралдарды, ет, балық, көкөнiс, құс етiн өңдейтiн өндiрiстiк цехтардағы жұмыстармен байланысты жүктеме кiредi.

Аспаздың жұмыс жағдайлары келесiдей зиянды және қауiптi факторлармен сипатталады:

• Өндiрiстiк үй-жайдың жоғары немесе төмен температурасы
• Ылғалдылығы және ауа қозғалысының жылдамдығы
• Жабдықтың қыздырылған беттерiнiң жылу сәулеленуi
• Термиялық әсер ету мүмкiндiгi
• Өндiрiстiк үй-жайлардағы шу
• Эмоциялық жүктеме
• Аспаз жұмыс уақытында өзiне тиесiлi арнайы киiм мен аяқ киiм киюге мiндеттi. Тамақ өнiмдерiн ластанудан қорғауға арналған қалпақ пен халаттың болуы мiндеттi болып табылады, олар тамақ дайындау процесiнде қызметкерлердiң денесiнен және жеке киiмiнен алынуы мүмкiн.

Кәсiби тәуекелдер

Жабдықтың қыздырылған беттерiнде жылу сәулесiнiң зиянды әсерiнiң басым болуы, еңбек процесiнiң ауырлығы, өндiрiстiк бөлмедегi микроклимат. Қоғамдық тамақтану қызметкерлерi еңбегiнiң ерекше ерекшелiгi әртүрлi адамдармен жұмыс iстеу процесiнде қарым-қатынас жасау қажеттiлiгiнен және еңбек қарқындылығынан туындайтын жүйке күйзелiсi болып табылады.

Талап етiлетiн кәсiптiк бiлiм

Аспаздың кәсiби бiлiмi болуы тиiс.

Оқу бағдарламасын меңгеру нәтижесiнде бiлiм алушы жұмыс бiлiктiлiгiн алады, оның деңгейi: шикiзатты кулинарлық өңдеу процестерi, шикiзатты жылумен кулинарлық өңдеу тәсiлдерi, тамақтану кәсiпорындарында тамақ дайындау процестерi, жоспарлы ас мәзiрiн құрастыру, түрлi құрал-жабдықтармен, көкөнiстердi, еттi, балықты өңдеуге арналған машиналармен, қамырды дайындауға және өңдеуге арналған машиналармен, ас қорыту аппараттарымен, пiсiру-қуыру жабдықтарымен, тоңазытқыш жабдықтарымен жұмыс iстеуге мүмкiндiк бередi.

Алған бiлiмi оқушыға жұмыс кезiнде қауiпсiздiк техникасы ережелерiн сақтай отырып, осы машиналарда жұмыс iстеуге құқық бередi.

Бiлiм беру мекемелер

Мамандық алу жолдары: «Тайынша агробизнес колледжi» КММ, оқыту өндiрiсте (бiлiктiлiк дәрежесiн арттыру үшiн).

Мансаптық өсу

Аспаздың мансаптық өсуi шеберлiк пен кәсiби тәжiрибенi жинақтаумен байланысты, бұл аралас кәсiптердi меңгерудi, қосымша бiлiм алуды көздейдi.

Нарықтық экономика жағдайында қоғамдық тамақтануды дамыту маманнан заманауи талаптарға сәйкестiгiн талап етедi, яғни бiздiң оқу орнын бiтiрген маман сұранысқа ие болуы, Тапсырыс берушiмен жұмыс iстей бiлуi, технологиялық және экономикалық есептердi құра бiлуi және өз еңбегiн өзiн-өзi бақылаумен айналысуы тиiс.

Аспазшы мамандығына ие бола отырып, қаланың кез-келген қоғамдық тамақтандыру кәсiпорындарында жұмыс iстеуге болады. Көшбасшылық лауазымға орналасу үшiн жоғары кәсiби бiлiм қажет. Басшы лауазымдарға орналасу үшiн жоғары кәсiптiк бiлiм алу қажет.

Дәнекерлеу iсi

Мамандық атауы

Бiлiм беру коды және бейiнi: 1100000 — Көлiк (бағдар бойынша)

Мамандығы: 1114000 — Дәнекерлеу iсi (түрлер бойынша)

Бiлiктiлiгi: 111404 2 — электргаздәнекерлеушi;

Оқу түрi: күндiзгi

Оқытудың нормативтiк мерзiмi: негiзгi орта бiлiм негiзiнде 2 жыл 10 ай

Ұқсас мамандықтар

Газбен кесушi, дәнекерлеу жұмыстарын бақылаушы, техник-механик, құрылысшы

Қызмет ету салалары

Қызмет көрсету: өнеркәсiп, құрылыс, ауыл шаруашылығы

Кәсiптiң жiктелуi

Еңбек пәнi бойынша мамандық түрi: Электргаздәнекерлеушi үнемi өңдеп, ақпараттың көп мөлшерiн тез және өз бетiмен бағалауы, механиканы, химияны және физиканы бiлуi, жақсы жады болуы және физикалық шыдамды болуы тиiс.

Мақсаты бойынша мамандық түрi: түрлендiргiш

Еңбек құралдары бойынша мамандық түрi: қолмен, механикаландырылған

Еңбек жағдайлары бойынша мамандық түрi: күрделi жағдайлар

Мамандық класы: орындаушылық (еңбек сипатына сәйкес, газдәнекерлеушi белгiленген ережелердi, стандарттар мен нұсқауларды қатаң сақтай отырып, типтiк тапсырмаларды орындауды болжайды)

Мамандықтың сипаттамасы

Электргаздәнекерлеушi әртүрлi конфигурациялы металл бөлшектердi дәнекерлеу және кесу бойынша және әр түрлi формадағы дайындамаларды табақты металдан кесу бойынша жұмыстарды орындайды. Ол дәнекерлеуге және одан кейiн дәнекерленген жiктердi тазалауға, көлденең, тiк және төбелiк тiгiспен дәнекерлеуге, бөлшектердегi раковиналар мен жарықтарды дәнекерлеуге арналған бiрiктiрiлетiн бөлiктердi дайындайды, жартылай автоматты және автоматты машиналарда металды кесудi орындайды. Сызбаларды оқу, техникалық құжаттамамен жұмыс iстеу.

Заманауи жағдайда электргаздәнекерлеушiден түрлi салаларда түрлi бiлiм, компьютердi меңгеру қажет.Бұл кәсiпқойлардың қоғам үшiн қаншалықты маңызды екенiн түсiну үшiн бiзде металлдан дәнекерленген қанша бұйым бар екенiн бiлу керек. Металл конструкциялар көбiнесе электр доғасы немесе газ дәнекерлеу көмегiмен дәнекерленген. Бұл ең құрметтi техникалық мамандықтардың бiрi. Егер олардың жұмысын қазiр тұрған жерден алып тастасақ, онда бiздiң әлем тiгiс бойынша ыдыратар едi.

Маманның жеке ерекшелiктерiне қойылатын талаптар

Электргаздәнекерлеушi жауапкершiлiк, адалдық, ұқыптылық, шыдамдылық, шыдамдылық, шыдамдылық, төзiмдiлiк сияқты жеке қасиеттерге ие болуы тиiс. Электргаздәнекерлеушi аллергиялық ауруларға бейiм болмауы, жанарғыны немесе электродты дәл ұстау үшiн күштi қолы болуы, мұқият болуы және жұмыс орнында ешқашан алкоголь iшпеуi тиiс.

Электргаздәнекерлеушiнiң кәсiби маңызды қасиеттерiне жатады:

• жақсы денсаулық;
• дене төзiмдiлiгi және күшi
• жақсы көру;
• кеңiстiктiк қиял;
• дәл көз өлшегiш;
• түс айырмашылығы;
• дамыған үйлестiру;
• қозғалыс дәлдiгi;
• зейiндiлiк;
• сақ болу;
• жақсы жады;
• жылдам реакция.

Медициналық қарсы көрсетiмдер

• гипертониялық ауру;
• бронх демiкпесi;
• тiрек-қимыл аппаратының аурулары;
• ревматизм;
• нашар көру;
• қозғалыс үйлесiмiнiң бұзылуы;
• психикалық аурулар;
• естен танудан болатын аурулар
• суыққа бейiмдiлiк;
• зиянды әдеттер: алкоголь, темекi шегу және т. б.

Кәсiби дайындыққа қойылатын талаптар

Электргаздәнекерлеушi бiлуi тиiс:

• газ дәнекерлеу және газ кесетiн жабдықтың, газ генераторларының, электр дәнекерлеу машиналары мен жартылай автоматтарының, оттегi мен ацетилен цилиндрлерiнiң, азайтқыштар мен дәнекерлеу шамдарының құрылғысы және жұмыс принципi;
• қолданылатын қыздырғыштарды, редукторларды, цилиндрлердi пайдалану ережелерi;
• тарту тәсiлдерi мен негiзгi әдiстерi;
• дәнекерлеуге арналған тiгiстi кесу формалары;
• қорғайтын газда дәнекерлеу кезiнде қорғауды қамтамасыз ету ережелерi;
• дәнекерленген қосылыстардың түрлерi және дәнекерлеу түрлерi;
• бұйымдардың шеттерiн дәнекерлеуге дайындау ережесi;
• кесу түрлерi және сызбалардағы дәнекерлеу белгiлерi;
• электродтарды, металл мен қорытпаларды, газдар мен сұйықтықтарды дәнекерлеуде қолданылатын негiзгi қасиеттер;
• баллондағы газдың рұқсат етiлетiн қалдық қысымы;
• дәнекерлеуде қолданылатын ағындардың мақсаты мен маркалары;
• аспапты қолдану мақсаты мен шарттары;
• дәнекерлеу кезiндегi ақаулардың себептерi және оларды болдырмау әдiстерi;
• газ жалының сипаттамасы;
• ауаны жайластырғаннан кейiн дәнекерлеуге және беттерге қойылатын талаптар;
• болаттың маркаларына байланысты электродтардың маркаларын таңдау әдiстерi;
• электрод жабындарының қасиеттерi мен мәнi;
• дәнекерлеу құрылымы;
• оларды сынау әдiстерi және бақылау түрлерi;
• дәнекерлеу және дәнекерлеуге арналған бөлшектер мен жинақтарды дайындау ережесi;
• металдың сұрыптылығы мен қалыңдығына байланысты металды қыздыру режимiн таңдау ережесi;
• дәнекерленген бұйымдардағы iшкi кернеулер мен деформациялардың себептерi және олардың алдын-алу шаралары;
• әр түрлi болаттардан, шойыннан, түстi металдар мен қорытпалардан бөлшектердi дәнекерлеу және төсеу бойынша негiзгi технологиялық әдiстер;
• оттегi мен газ-электр кесу кезiнде кесу мен газды тұтыну режимi;
• ең көп таралған газдарды: ацетилен, сутегi, оттегi, газбен дәнекерлеуде қолданылатын пропан-бутан өндiру және сақтау тәсiлдерi;
• Легирленген болатты газбен кесу процесi.

Еңбек жағдайлары

Электр газ дәнекерлеушiсi шеберханаларда және ашық ауада, төмен және жоғары температура жағдайларында жұмыс iстейдi. Жұмыс дәнекерлеу жабдықтарын, дәнекерленген конструкцияларды және т.б. тасымалдаумен және орнатумен байланысты көптеген физикалық белсендiлiктi қамтиды.

Электргаздәнекерлеушiнiң жұмыс жағдайлары келесiдей зиянды және қауiптi факторлармен сипатталады:

• микроклимат (температура, ылғалдылық, дәнекерлеу аэрозоль, ауа қозғалысының жылдамдығы));
• электромагниттiк сәуле шығару;
• ультракүлгiн радиация;
• иондаушы сәуле шығару;
• статикалық, электрлiк және магниттiк өрiстер, электр тiзбегiндегi Жоғары кернеу, оның тұйықталуы адам денесi арқылы өтуi мүмкiн;
• өндiрiстiк шу;
• жұмыс аймағының жеткiлiксiз немесе жоғары жарықтануы (жұмыс орны);

Жұмыс биiктiкте

Электргазымен дәнекерлеушi арнайы киiммен және аяқ киiммен жабдықталған. Электр доғасының сәулеленуiнен бет пен көздi қорғауға арналған касканың, масканың болуы мiндеттi болып табылады

Кәсiби тәуекелдер

Шу, жарық, сәуле, еңбек процесiнiң ауырлығы, микроклимат және химиялық фактор көрсеткiштерi бойынша зиянды әсердiң басым болуы. Аурулардың басым болуы: тыныс алу, көру мүшелерi.

Талап етiлетiн кәсiптiк бiлiм

Электргаздәнекерлеушiнiң кәсiби бiлiмi болуы тиiс. Цехқа және құрылыс объектiлерiне жаңа техниканың түсуi бiлiм беру қызметiн жүзеге асыратын ұйымдарда электр газбен дәнекерлеушiнi даярлауды, бiлiктiлiгiн арттыруды және қайта даярлауды алдын ала анықтайды.

Электргаздәнекерлеушiнiң бiлiктiлiк деңгейi оған дәнекерлеу жұмыстарын жүзеге асырудың технологиялық процесi, машиналарды пайдалану және жұмысқа қабiлеттiлiгiн қолдау, жұмыс орнында еңбектi ұтымды ұйымдастыру, еңбектi қорғау, өртке қарсы қауiпсiздiк және өндiрiстiк санитария мәселелерiнде еркiн бағдарлануға мүмкiндiк беруi тиiс.

Бiлiм беру мекемелер

Мамандық алу жолдары: «Тайынша агробизнес колледжi» КММ, оқыту өндiрiсте (бiлiктiлiк дәрежесiн арттыру үшiн).

Мансаптық өсу

Электргаздәнекерлеушiнiң мансаптық өсуi шеберлiктi арттырумен және кәсiби тәжiрибенi жинақтаумен байланысты, бұл аралас кәсiптердi меңгерудi, қосымша бiлiм алуды көздейдi. Кәсiптiң бiр артықшылығы-оны халық шаруашылығының түрлi салаларында қолдану. Басшы лауазымдарға орналасу үшiн жоғары кәсiптiк бiлiм алу қажет.

1401000 «Ғимараттар мен құрылымдарды салу және пайдалану»

Мамандық атауы

Мамандығы: 1401000 «Ғимараттар мен құрылымдарды салу және пайдалану»

Бiлiктiлiгi: 140101 2 — «Тас қалаушы»

Ұқсас мамандықтар

сылақшы, сырлаушы, плитамен қаптаушы, құрғақ құрылыс әдiсi бойынша маман.

Мамандықтың жiктелуi

Мамандық «Адам-Техника» түрiне жатады. Кәсiптiң бұл түрi қызметкерден көрнекi-бейнелi ойлауды, кеңiстiктiк түсiнiктердi, техникалық хабардарлықты және ойлауды, жақсы қозғалыс дағдыларын, ептiлiктi жоғары деңгейде дамытуды талап етедi.

Еңбек пәнi бойынша мамандық түрi: негiзгi қызметi тұрғын үйлердi, көпiрлердi және өнеркәсiптiк объектiлердi салу және жөндеу жұмыстарымен байланысты.

Еңбек құралдары бойынша мамандық түрi: қолмен, механикаландырылған.

Еңбек жағдайлары бойынша мамандық түрi: жұмыс ашық ауада және жабық үй-жайларда.

Мамандық класы: орындаушылық класс, шешiмдi орындаумен, берiлген үлгi бойынша жұмыспен, бар ережелер мен нормативтердi, нұсқауларды сақтаумен, мәселелердi шешуге таптаурын амалмен байланыстыс. Көп жағдайда осы кластағы мамандық: жоғары бiлiмдi талап етпейдi.

Мамандықтың сипаттамасы

Тас қалаушы-жұмыс мамандығы. Осы бейiндегi маман табиғи және жасанды құрылыс материалдарынан тұрғын үйлердi, көпiрлердi, өнеркәсiптiк және басқа да күрделi инженерлiк құрылыстарды салуға және жөндеуге қатысады.

Тас қалаушы тiкелей көтергiш қабырғаларды, iргетасты, бағаналарды, аркаларды, күмбездердi қалаумен айналысады, темiр-бетон плиталар мен жабындыларды жөндейдi.

Маманның жеке ерекшелiктерiне қойылатын талаптар:

• Сенсорлық жады;
• Қол саусақтарының үлкен қозғалысы;
• Қозғалысты жақсы үйлестiру;
• Жылдам реакция;
• Көңiл бөлу;
• Тәртiптiлiк
• Бақылаушылық
• Жақсы мықты денсаулық;
• Жақсы шынықтыру дайындығы, шыдамдылық және еңбек сүйгiштiк;Сенсорная память;
• Қарқынды шынықтыру еңбек, бiр мезгiлде шынықтыру төзiмдiлiктi, дәлдiк пен ұқыптылықты талап етедi

Медициналық қарсы көрсетiмдер

• Көру мүшелерiнiң ауруы;
• Аяқ-қолдың ревматизм аурулары;
• Қол саусақтарының деформациясы;
• Психика мен жүйке жүйесiнiң бұзылуы.

Кәсiби дайындыққа қойылатын талаптар

Тас қалаушы шеберi бiлу тиiс:

• Құрылыс материалдары мен ерiтiндiлерiнiң, сондай-ақ гидрооқшаулағыш материалдардың негiзгi қасиеттерi;
• Қабырғаларды қалау, жiктердi байлау тәсiлдерi;
• Қысқы жағдайларда тас қалаудың ережесi мен тәсiлдерi;
• Қабырға ерiтiндiсiн тарылту тәсiлдерi;
• Кiрпiштi ыдысқа салу;
• Тас ғимараттар мен құрылыстарды тұрғызу кезiнде қолданылатын бөлшектер мен құрама конструкциялардың негiзгi түрлерi;
• Кiрпiш қалау және монтаждалатын СЖК сапасына қойылатын талаптар.

Кәсiби тәуекелдер

• Суық тию және аллергиялық аурулар қаупi;
• Жарақат алу ықтималдығы.

Талап етiлетiн кәсiптiк бiлiм

Тас қалаушы шеберi болу үшiн техникалық және кәсiптiк бiлiм алу қажет.

Бiлiм беру мекемелер

Мамандық алу жолдары:  «Тайынша агробизнес колледжi» КММ оқыту өндiрiсте (бiлiктiлiк дәрежесiн арттыру үшiн).

Мансаптық өсу

Тас қалаушы шебердiң дамуының мүмкiн жолдары-аралас салаларды мамандандыру және игеру.

Кәсiби шеберлiктi шыңдау бағыты бойынша қозғалу: барынша күрделi және жауапты мiндеттердi орындау, өз деңгейiн арттыру, өзiнiң кәсiби бiлiмiн, шеберлiгi мен дағдыларын үнемi жетiлдiру, мамандық шеңберiнде барлық жаңа мамандықтарды меңгеру. Өз деңгейiн арттыра отырып, экономиканың жақсы бiлiмi бар жеке кәсiпорнын ашуға болады.

Уақыт өте келе, еңбек өтiлi мен жұмыс тәжiрибесi бар басшы лауазымға үмiткер болуға болады.

Қолдану саласы

Бiлiктi тас қалаушы шаруашылығының көптеген салаларында жұмыс атқара алады.  

• машина жасау зауыттарында (автомобильдердi, тракторларды, ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарын құрастыру бойынша);
• авто шеберханаларында;
• үлкен және шағын кәсiпорындардың гараждарында;
• агроқұрылымдарда.

Еңбек жағдайлары

Бiлiктi тас қалаушы арнайы жабдықталған үй-жайда да, ашық алаңдарда да жұмыс iстейдi.

Жұмыс жоғары шынықтыру төзiмдiлiктi, ЖҚҚ қолдануды талап етедi. Тас қалаушы айқын және нақты тұжырымдалған мақсаттарды орындайды, мамандыққа байланысты стандартты типтiк мiндеттердi шешедi.